Άγιος Γέροντας Πορφύριος: «Η μοναξιά της πολυκοσμίας»

Ο Χριστός δεν Σταυρώθηκε για να έχουμε παρέα και ζεστασιά. Όχι πως υπάρχει κάτι κακό στο να τα έχουμε αυτά. Και ανθρώπινο είναι και ευκτέο. Αλλά δεν είναι ο στόχος μας. Δεν είναι ο σκοπός μας. Είναι ανθρώπινες παρηγοριές.

Τι σημαίνει όμως παρέα ζεστασιά και αποδοχή για έναν Χριστιανό;

Παρά το ότι είναι ευλογημένα και καλά, αν πρέπει για να τα αποκτήσεις αυτά πρέπει να εξευτελιστείς ως προσωπικότητα (και δεν εννοώ την ταπείνωση, αλλά το να κάνεις παραχωρήσεις στις αρχές σου ως Χριστιανός και να γίνουν κλωτσοσκούφι) και να λες πράγματα που μπορεί να χαροποιούν τον κόσμο, απλά για να είσαι ο γελωτοποιός τους, για να νοιώθουν όμορφα, ευχάριστα, χαρούμενα, δότε δεν κάνεις τίποτα. Δεν είναι show business η πνευματική ζωή. Μπορεί να είσαι ανάποδος, γκρινιάρης και απαιχθής τύπος και να έχεις δίκιο και μπορεί να είσαι αγαπητός, δημοφιλής και πράος και να βρεθείς στα σκουπίδια της ιστορίας. Ο Χριστιανισμός δεν είναι ηθική. Δεν είναι αυτοδικαίωση. Δεν είναι η γνώμη των άλλων.

Ο Ντοστογιέφσκι δεν ήταν «καλός άνθρωπος», Καθαρματάκι ήταν. Αλλά υπηρέτησε τον Χριστό. Ήξερε να ψυχογραφεί τόσο καλά τον άνθρωπο, την ψυχή, γιατί γνώριζε από πρώτο χέρι την ΔΙΚΗ ΤΟΥ διαφθορά. Τα δικά του καλά κακά που συνυπάρχουν μέσα σε όλους. Το ίδιο άλλοι πολλοί στην ιστορία. Ο Χριστός δεν σταυρώθηκε για τα «καλά παιδιά» αλλά κυρίως για τα κακά.

Το να μην ακολουθήσεις το κοινωνικό μάρκετινγκ τελικά σε διώχνει μακριά. Μένεις μόνος. Φταις και εσύ που έχεις μείνει μόνος; Αναμφίβολα. Αλλά και τι έγινε; Καλύτερα να περάσεις την κόλαση εδώ παρά μετά. Δεν δικαιωνόμαστε αναμεταξύ μας με ψηφο όπως στα καλλιστεία. Πρέπει όμως και εσύ να μην ενδιαφέρεσαι αν σε αγαπούν. Πράγμα δύσκολο. Αν θέλεις να σε αγαπούν, τότε είσαι εγωϊστής (Αγ. Πορφύριος). Αυτό φέρνει σε νέα μέτρα την πνευματική μας πρόοδο: πρέπει να αγαπούμε, αλλά δεν είναι απαραίτητο να μας αγαπούν!

Αν υψωθούν πολλοί εναντίων σου τότε δεν πρέπει να θέλεις γίνεις δημοφιλής γιατί θα περάσεις κόλαση. Αλλά και πάλι, και τι έγινε; Ξέρετε πόσοι περνάνε πραγματική κόλαση; Τι είναι η μοναξιά μπροστά σε φριχτούς πόνους η σε μια ζωή τυραννισμένη; Τίποτα. Δεν είμαστε εδώ για να περνάμε καλά, ούτε για να κάνουμε «χαρούμενες προτεστάντικες παρέες» τραγουδώντας σε οργανώσεις. Είμαστε εδώ για να μάθουμε. Και όλοι δεν μαθαίνουμε με τον ίδιο τρόπο. Όλους όμως μας αγαπάει ο Θεός. Και τα στραβόξυλα. ΚΥΡΙΩΣ τα στραβόξυλα, γιατί αυτά τον χρειάζονται περισσότερο.

Γι’ αυτό η αποδοχή της μοναξιάς, μπορεί να είναι θεραπευτική αδελφέ και να σε δυναμώσει. Και ενώ οι άλλοι σε οικτίρουν , εσύ περνάς καλύτερα και αυξάνεσαι. Και νομίζουν πως είσαι στην κόλαση, ενώ κόλαση ζουν εκείνοι, που έχουν ανταλλάξει για λίγη επίγεια «παρέα» όλα όσα είναι αγαθά. Και αντάλλαξαν τον πόνο, που είναι πηγή της πραγματικής χαράς με την κοσμική χαρά και νομίζουν πως αυτό είναι ταπείνωση. Και χτυπούν χωρίς να κοιτούν, και πάλι νομίζονται ταπεινοί. Και κρίνουν χωρίς να ξέρουν και πάλι κάνουν τον δάσκαλο. Και ελέγχουν νομίζουν εμμέσως ενώ είναι ένοχοι. Ενώ δεν το καταλαβαίνουν. Ίσως δεν μπορούν. Ίσως δεν θέλουν. Ο Κύριος γνωρίζει.

Γιατί περιμένουν από τον άλλον μια συμπεριφορά σε κουτάκι. Και αν δεν μπαίνει στο κουτάκι, νομίζουν πως είναι αμαρτωλός. Και είναι όπως όλοι αμαρτωλός. Αλλά αυτό δεν δίνει δικαίωμα στους «φίλους» του να τον χτυπούν επειδή είναι διαφορετικός. Επειδή εκείνοι νομίζουν πως έχουν δικαίωμα να χτυπούν. Γιατί στο τέλος, ο πληγωμένος εγωϊσμός είναι κακός δάσκαλος. Και βαπτίζει την αμαρτία αρετή και αυτοπροστασία, κάτω από τα μάτια σου. Γιατί αν δεν σου αρέσει η διαφορετικότητα του άλλου του κάθε άλλου απλά άσε τον στην ησυχία του. Αλλά δεν μπορείς. Θες «να τον βοηθήσεις» και στην πραγματικότητα του ανοίγεις τον λάκκο. Και είναι Χριστιανικό τω τρόπω και το σκάψιμο και το θάψιμο.

Και ίσως κάποιος δεν απαντά στις επικρίσεις και απομονώνεται. Γιατί δεν είναι Χριστιανικό. Γιατί δεν πρέπει. Γιατί αν το κάνει, θα στεναχωρηθεί ο Χριστός. Ενώ μπορεί, δεν είναι αδύναμος. Δεν είναι ότι δεν μπορεί να απαντήσει. Μπορεί να τους συντρίψει αν θέλει, αλλά κάθεται και «τις τρώει» και τον εμπαίζουν και τον απομονώνουν και αφήνει και διαδίδονται ένα σωρό νομίζουν πίσω από την πλάτη του.

Αλλά δεν τον νοιάζει πλέον. Γιατί τον έχει ενδυναμώσει Εκείνος. Τότε αυτός ο άνθρωπος αν και φαίνεται μόνος, δεν είναι. Είναι όλοι οι υπόλοιποι μόνοι τους. Αλλά δεν θέλουν να το παραδεχτούν. Και τότε τον παρακαλούν να αλλάξει στάση για να μην είναι μόνος. Αλλά δεν μπορείς να ανταλλάξεις την παρέα που ήδη έχεις για μία ψεύτικη, ανθρώπων που είναι έτοιμοι να σε κατασπαράξουν.

Γιατί δεν είσαι μόνος, αδελφέ.

Ποτέ δεν ήσουν.

Κανένας μας δεν είναι.

Απλά δεν θέλουμε να δούμε Εκείνον που είναι πάντα δίπλα μας.

Ο κόσμος δεν θα σε συγχωρέσει αν δεν του μοιάζεις. Εμείς όμως πρέπει να τον συγχωρούμε και να πορευόμαστε.

Σε αυτή την ζωή δεν ήρθαμε ούτε για ζεστασιά, ούτε για αποδοχή από την κοινωνία. Μπορεί να είσαι κάθαρμα της Γης. Αξίζεις γιατί είσαι εικόνα Χριστού. Μπορεί να είσαι το χειρότερο κατακάθι, αλλά δεν είναι θέμα ηθικής. Δεν θα σωθείς γιατί πέτυχες ηθικά η κοινωνικά. Θα σωθείς γιατί επέλεξες τον Χριστό και όχι τις δημόσιες σχέσεις. Θα σωθείς γιατί δεν απάντησες όταν σε κατέκριναν, θα σωθείς γιατί έδειξες συγχώρεση ενώ δεν έπρεπε. Θα σωθείς, επειδή Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΜΑΓΚΑΣ, όχι επειδή είσαι εσύ. Αυτό είναι κάτι που το ξεχνάμε και πέφτουμε σε ψυχαναλύσεις και ψυχοθεραπείες και αντί να βοηθηθεί ο άλλος εν Χριστώ, προσπαθούμε να τον κάνουμε λειτουργικό κοινωνικό στοιχείο. Αλλά αυτά είναι αηδίες. Γιατί με ποιο μέτρο ορίζεις το «λειτουργικό»; Λειτουργικό ως προς τι; Ως προς τις κοινωνικές απαιτήσεις;

Γι’ αυτό και η ψυχοθεραπεία και ψυχανάλυση μπορεί να είναι κάτι πολύ επικίνδυνο. Όχι επειδή είναι πλάνη, όχι απαραίτητα. Αλλά επειδή είναι ΣΟΦΙΑ. Κοσμική σοφία όμως. Και η κοσμική σοφία είναι όμορφη φιλοσοφία και χρήσιμη. Και ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ. Θα είμασταν ανόητοι αν δεν το αποδεχόμασταν. Αλλά το να γίνει κάποιος «λειτουργικός» δεν είναι ο σκοπός του Χριστιανισμού. Είναι υποπροϊόν του. Ενώ στην φιλοσοφία η στην ψυχολογία είναι σκοπός. Και ανταλλάσσουμε το εφήμερα όμορφο και λειτουργικό , για το αιώνιο, πολλές φορές. Γιατί δεν αντέχουμε πλέον. Γιατί ο Σταυρός μας φάνηκε βαρύς. Γιατί ο πόνος είναι πολύς. Όμως ο πόνος θεραπεύει. Και όταν ωριμάσει γεννά χαρά. Ο Άγιος Πορφύριος έλεγε «Πονάω πολύ, σαν να μου έχουν κολλήσει καυτό τηγάνι στο μάγουλο, τι ωραία«. Εμάς αυτό μας φαίνεται παράνοια, σαδισμός, αρρωστημένο. Δεν είναι «λειτουργικό» η «όμορφο». Γιατί δεν είναι κατά κόσμο σοφία. Είναι πέρα από τα δικά μας μέσα. 

Τον πόνο δεν τον νικάς. Ούτε καν να του ξεφύγεις δεν γίνεται. Η μόνη πορεία είναι η υπέρβαση ολόκληρου του κόσμου. Αλλά αυτή συμβαίνει μόνο όταν αγαπήσεις. Τα πάντα. Και τον πόνο σου. Η υπέρβαση του πόνου θα συμβεί όταν αγκαλιάσουμε τον Χριστό. Αυτό είναι και το νόημα της θέωσης.

Η ζωή αυτή δεν είναι καλλιστεία. Μπορεί κάποιος να συμπεριφέρεται αντιαισθητικά αλλά χωρίς αμαρτία. Οι περισσότεροι δεν αντέχουμε να δούμε την εσωτερική μας ασχήμια. Κερδίζει όποιος αντέξει να αντικρύσει την ασχήμια της ψυχής του και να πει «έτσι είμαι δυστυχώς, αλλά με αγαπάει ο Χριστός» . Και να την αγκαλιάσει και να πορευτεί με αυτήν και αν θέλει ο Χριστός να την μετατρέψει σε λουλούδι. ΑΝ θέλει και ΑΝ πρέπει. Γιατί μπορεί να ΜΗΝ θέλει ο Χριστός και να ΜΗΝ πρέπει, για λόγους που αγνοούμε. Οπότε θα παραμείνουμε αγωνιζόμενοι μέχρι τέλους. Ακόμα και με λάθος τρόπο να αγωνιζόμαστε (και ποιος είναι ο σωστός;) ο αγώνας μετράει. Γιατί το λάθος ο Χριστός μπορεί να το διορθώσει. Από εμάς ζητάει την ΠΡΟΑΙΡΕΣΗ και μόνο.

Και τότε θα βάλει την μονάδα μπροστά και τα μηδενικά μας θα γίνουν περιουσία.

Οι ψυχίατροι και οι ψυχολόγοι μιλούνε
για απωθημένα και κληρονομικά,
γιατί δεν γνωρίζουν την ανθρώπινη ψυχή,
που μόνο με τον θείο έρωτα θεραπεύεται
και ζεί στην εν Χριστώ χαρά.

Άγιος Πορφύριος

(Από το βιβλίο “Κοντά στον Γέροντα Πορφύριο. Ένα πνευματικοπαίδι του θυμάται”, του Κων/νου Γιαννιτσιώτη)


Μην αμελήσετε να κάνετε Μου αρέσει! στη νέα μας σελίδα στο facebook!
Ευχαριστούμε πολύ!