Ο Άγιος Ανατόλιος από τοιχογραφία του 14ου αιώνα, που βρίσκεται στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο χωριό Staro Nagoricane της FYROM.
Ο Ανατόλιος διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως κατά τα έτη 449 – 458. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια στις αρχές του 5ου αιώνα. Χειροτονήθηκε διάκονος από τον Κύριλλο Αλεξανδρείας, από τον οποίο και εστάλη στην Κωνσταντινούπολη ως αποκρισάριος (εκπρόσωπός) του, λόγω της μόρφωσής του.
Στην Κωνσταντινούπολη διακρίθηκε για τις σχέσεις του με το Παλάτι και για την προάσπιση των συμφερόντων της Εκκλησίας της Αλεξάνδρειας.
Όταν η (λεγόμενη «ληστρική») Σύνοδος της Εφέσου εκθρόνισε τον Φλαβιανό από το Θρόνο της Κωνσταντινούπολης, ο μονοφυσίτης Πατριάρχης Αλεξανδρείας Διόσκορος κατόρθωσε να επιβάλει τον Ανατόλιο ως νέο Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.
Ο Ανατόλιος όμως απομακρύνθηκε από την επιρροή του Διόσκορου και συνέβαλε στην Σύγκληση της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου στην Χαλκηδόνα το 451.
Η Σύνοδος αυτή αποδοκίμασε τον μονοφυσιτισμό, καθαίρεσε το Διόσκορο, ενέταξε εκ νέου στα Δίπτυχα το όνομα του αγίου Φλαβιανού, πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως (446-449), τον οποίο είχε καθαιρέσει ο Διόσκορος κατά τη ληστρική λεγόμενη Σύνοδο, που είχε γίνει στην Έφεσο το 449 και, με τον 28ο Κανόνα, ενέταξε στη δικαιοδοσία της Κωνσταντινούπολης τη διοίκηση της Ασίας, του Πόντου και της Θράκης.
Ο Ανατόλιος απέκρουσε τις προσπάθειες του Πάπα Λέοντα Α’ να εξουδετερώσει τον 28ο Κανόνα. Κατά τα πρακτικά, επίσης, της Συνόδου, ο Ανατόλιος τάχθηκε υπέρ της άποψης να καθαιρεθεί ο Διόσκορος ως σχισματικός, αντίθετα προς τις προσπάθειες του βασιλικού προεδρείου να καθαιρεθεί ως αιρετικός.
Επιπλέον ο Ανατόλιος έστειλε και εγκύκλιες επιστολές στους κατά τόπον επισκόπους και τους προέτρεπε να αναθεματίζουν τους αιρεσιάρχες.
Επίσης φρόντισε να μεταφερθεί με μεγάλες τιμές το σκήνωμα του Φλαβιανού στην Πόλη, στον ναό των Αγίων Αποστόλων.
Το 458 ο Ανατόλιος συνεκάλεσε νέα Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη, η οποία ανανέωσε τις αποφάσεις της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου, ακύρωσε την εκλογή του μονοφυσίτη αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας Τιμόθεου του Αίλουρου και υπερασπίστηκε τα δικαιώματα του Οικουμενικού Θρόνου.
Στα 8 χρόνια της επισκοπείας του έδωσε πολλούς αγώνες και με την βοήθεια της αυτοκράτειρας Πουλχερίας, έκτισε τους έξοχους ναούς της Θεοτόκου των Χαλκοπρατείων, των Βλαχερνών και της Οδηγήτριας.
Επί Ανατολίου επίσης, ανακομίστηκαν στην Κωνσταντινούπολη, τα λείψανα των Σαράντα Αγίων, που μαρτύρησαν στη Σεβάστεια.
Κατά την διάρκεια μιας επιδημίας και μιας μακράς ξηρασίας, ηγήθηκε μιας λιτανείας στην Πόλη και προσευχήθηκε με υψωμένα τα χέρια στον ουρανό για να βρέξει. Αμέσως έπιασε μεγάλη βροχή και γέμισαν όλες οι στέρνες.
Θεραπεύτηκε από μια αρρώστια από τον Άγιο Δανιήλ τον Στυλίτη και τον υποστήριξε όταν τον κατηγόρησαν για αιρετικό.
Σύμφωνα με την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία θανατώθηκε από αιρετικούς στις 3 Ιουλίου του 458 και τον διαδέχθηκε ο Άγιος Γεννάδιος Α’. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 3 Ιουλίου.
Κατά τον Ντόναλντ Νίκολ πιθανώς να είναι ο πρώτος πατριάρχης που χοροστάτησε σε στέψη αυτοκράτορα στην Κωνσταντινούπολη, του Λέοντα Α’ το 457, προσδίδοντας θρησκευτική αίγλη σε μια τελετή η οποία έως τότε είχε πολιτικοστρατιωτικό χαρακτήρα.
